Πως χρησιμοποιούμε τις ταχύτητες του ποδηλάτου

Κατά καιρούς με ρωτάνε πως χρησιμοποιούμε τις ταχύτητες στο ποδήλατο. Άλλες φορές τυχαίνει να με ρωτήσει κάποιος γνωστός μου που ξέρει ότι ασχολούμαι με το ποδήλατο, άλλες φορές μπορεί να με ρωτήσει και κάποιος άγνωστος στο δρόμο τυχαία που με βλέπει να περνάω με το ποδήλατο και προσπαθεί να κάνει και αυτός μία από τις πρώτες του βόλτες.

Ποδήλατο με ταχύτητες

Η χρήση των ταχυτήτων στην αρχή μπορεί να φαίνεται πολύπλοκη, αλλά αν καταλάβεις την λογική πίσω από την λειτουργία τους, μετά είναι αρκετά εύκολη υπόθεση να εξοικειωθείς και να τις αξιοποιήσεις κατάλληλα.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι ποδηλάτου, μερικά έχουν 18 ταχύτητες, μερικά 21, μερικά μπορεί να έχουν 6. Θα σας πω τώρα για μια γενική περίπτωση π.χ. για 21 ταχύτητες και η λογική είναι αντίστοιχη και στις υπόλοιπες περιπτώσεις.

Οι ταχύτητες λοιπόν υπάρχουν για να μας διευκολύνουν να αξιοποιήσουμε την δύναμη που παρέχουμε με τα πόδια μας ώστε να μετατραπεί σε κίνηση του ποδηλάτου.

Κατά την διάρκεια της διαδρομής μας με το ποδήλατο περνάμε συνήθως από δρόμους με διαφορετική κλίση, ανηφόρες, κατηφόρες ή επίπεδους δρόμους χωρίς υψομετρικές διαφορές.

Για παράδειγμα, στην ανηφόρα τα πράγματα είναι δύσκολα, χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια για να μετακινήσουμε το ποδήλατο, οπότε επιλέγοντας μια εύκολη ταχύτητα στο ποδήλατο μας διευκολύνει να το μετακινήσουμε.

Υπάρχουν λοιπόν εύκολες, δύσκολες, αλλά και ενδιάμεσης δυσκολίας ταχύτητες για να επιλέξουμε τι μας εξυπηρετεί κάθε φορά.

Αν βαριέσαι να διαβάζεις, μπορείς να δεις το βίντεο

Θα μου πείτε ίσως… γιατί να μην έχουμε πάντα μια εύκολη ταχύτητα; Η απάντηση είναι ότι μια εύκολη ταχύτητα μπορεί να γίνει κουραστική όταν δεν χρειάζεται, γιατί δεν είναι εξίσου αποδοτική σε όλες τις περιπτώσεις.

Ας δούμε λίγο πως αλλάζουμε ταχύτητες και στην πορεία θα μπορέσω να σας εξηγήσω (ελπίζω) πως μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε προς όφελος μας.

Για την περίπτωση των ποδηλάτων με 21 ταχύτητες (είπαμε και στις υπόλοιπες περιπτώσεις είναι αντίστοιχα τα πράγματα), θα έχετε δει ότι υπάρχουν δύο μηχανισμοί με τους οποίους επιλέγουμε ποια ταχύτητα θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε.

Μπροστά δίσκοι

Ο ένας μηχανισμός έχει τις επιλογές “1,2,3” και επηρεάζει την θέση της αλυσίδας στους τρεις δίσκους που βρίσκονται κοντά στα πετάλια (θα τους λέω για να συνεννοούμαστε “μπροστά δίσκους”). Ο αριθμός 1 θα παρατηρήσετε ότι αντιστοιχεί στον μικρότερο από τους τρεις δίσκους, ο αριθμός 2 στον μεσαίο δίσκο και ο αριθμός 3 στον μεγάλο μπροστά δίσκο.

Πίσω δίσκοι

Ο άλλος μηχανισμός έχει τις επιλογές “1,2,3,4,5,6,7” και επηρεάζει την θέση της αλυσίδας στους εφτά δίσκους (γρανάζια) που υπάρχουν στον άξονα της πίσω ρόδας (θα τα λέω για να συνεννοούμαστε “πίσω δίσκους”). Ο αριθμός 1 θα παρατηρήσετε ότι αντιστοιχεί στον μεγαλύτερο από τους εφτά δίσκους και κάθε επόμενος αριθμός στον αμέσως μικρότερο δίσκο, φτάνοντας τελικά στον αριθμό 7 που αντιστοιχεί στον μικρότερο από τους 7 πίσω δίσκους.

Οι τρεις μπροστά και οι εφτά πίσω δίσκοι για την ρύθμιση των ταχυτήτων

Συνδυάζοντας 3×7 έχουμε τις 21 ταχύτητες. Εδώ υπάρχει ένα λεπτό σημείο, επειδή οι μπροστά δίσκοι έχουν αντίστροφη λογική σε σχέση με τους πίσω δίσκους και ίσως μπορεί να σας μπερδέψει στην αρχή.

  • Στους μπροστά δίσκους, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός (και αντίστοιχα μεγαλύτερος ο δίσκος) τόσο πιο δύσκολη είναι η ταχύτητα.
  • Στους πίσω δίσκους, όσο μικρότερος είναι ο αριθμός (και αντίστοιχα μεγαλύτερος ο δίσκος) τόσο πιο εύκολη είναι η ταχύτητα.

Σκέφτεσαι μήπως… τι εννοώ όταν λέω εύκολη και δύσκολη ταχύτητα;

Όταν λέω εύκολη ταχύτητα, εννοώ ότι χρειάζεται να δώσουμε λίγη δύναμη με τα πόδια μας για να μετακινήσουμε το ποδήλατο, σε σχέση με μια δύσκολη ταχύτητα που χρειάζεται να δώσουμε μεγαλύτερη δύναμη.

Συνδυασμός για την πιο εύκολη ταχύτητα στο ποδήλατο

Όταν λοιπόν είμαστε σε μια ανηφόρα, χρειαζόμαστε μια εύκολη ταχύτητα και η πιο εύκολη από όλες είναι αν επιλέξουμε τον συνδυασμό μικρού δίσκου μπροστά μαζί με μεγάλο δίσκο πίσω.

Επιλέγοντας μια εύκολη ταχύτητα, μετακινούμε το ποδήλατο πιο εύκολα, όμως χρειαζόμαστε πολλές περιστροφές των δίσκων για να καλύψουμε μια μικρή απόσταση. Και για αυτόν τον λόγο μια εύκολη ταχύτητα μπορεί να μας κουράσει όταν δεν είναι απαραίτητη.

Γιατί αν σε έναν επίπεδο δρόμο έχουμε μια εύκολη ταχύτητα τότε θα περιστρέφουμε τους δίσκους με μεγάλη ευκολία αλλά δεν θα προχωράμε μεγάλη απόσταση ενώ αν είχαμε επιλέξει μια μεσαία ή δύσκολη ταχύτητα με λίγες περιστροφές θα προχωρούσαμε μεγαλύτερη απόσταση.

Συνδυασμός για την πιο δύσκολη ταχύτητα στο ποδήλατο

Καταλαβαίνω ότι σε αυτό το σημείο τα πράγματα φαίνονται λίγο μπερδεμένα όταν τα διαβάζεις ή τα ακούς, αλλά στην πράξη δεν είναι τόσο δύσκολο αν πειραματιστείς λίγο την ώρα που κάνεις ποδήλατο.

Αν οδηγάς αυτοκίνητο, σκέψου μια εύκολη ταχύτητα στο ποδήλατο όπως είναι η 1η ταχύτητα του αυτοκινήτου, δηλαδή προχωράει με ευκολία το αυτοκίνητο (π.χ. σε μια μεγάλη ανηφόρα) αλλά δεν μπορεί να τρέξει πολύ και κουράζεται η μηχανή γιατί ανεβάζει πολλές στροφές.

Μια ενδιάμεση ταχύτητα, για να ξεκινήσετε τις δοκιμές σας

Για δοκιμή λοιπόν, κάτι που μπορείτε να κάνετε στις πρώτες σας βόλτες για να καταλάβετε την λειτουργία των ταχυτήτων, είναι να επιλέξετε καταρχήν τον μεσαίο δίσκο στους μπροστά δίσκους και καθώς κινήστε να δοκιμάσετε πως συμπεριφέρεται το ποδήλατο αλλάζοντας σταδιακά τους πίσω δίσκους.

Έτσι θα δείτε ότι επιλέγοντας πίσω μικρό δίσκο, σας δυσκολεύει λίγο και χρειάζεται να δώσετε μεγαλύτερη δύναμη στα πόδια, αλλά μετακινήστε πιο γρήγορα, ενώ αν επιλέξετε πίσω μεγάλο δίσκο τότε κινήστε πιο εύκολα αλλά πιο αργά.

Ανάλογη είναι και η λειτουργία αν επιλέξετε στους μπροστά δίσκους αντί για τον μεσαίο τον μικρό ή τον μεγάλο δίσκο, απλά θα λέγαμε ότι αλλάζει η κλίμακα.

Κωδικοποιημένα τα πράγματα έχουν ως εξής:

Μεγάλος δίσκος μπροστά μαζί με μικρό δίσκο πίσω = δύσκολη ταχύτητα = περισσότερη δύναμη στα πόδια και μεγαλύτερη απόσταση

και αντίστοιχα…

Μικρός δίσκος μπροστά μαζί με μεγάλο δίσκο πίσω = εύκολη ταχύτητα = λιγότερη δύναμη στα πόδια και μικρότερη απόσταση

Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα, ελπίζω να βοήθησα και να μην σας μπέρδεψα.

Δοκιμάστε σε έναν ήσυχο και επίπεδο δρόμο, να αλλάξετε σιγά σιγά τις ταχύτητες και δείτε με βάση τα όσα σας είπα πως συμπεριφέρεται το ποδήλατο καθώς του δίνετε δύναμη με τα πόδια σας.

Πιστεύω με την πρακτική εξάσκηση δεν θα χρειαστεί πολύ ώρα να κατανοήσετε όλα όσα προσπάθησα να σας περιγράψω παραπάνω.

Καλές βόλτες 🙂

Δημήτρης Βασιλούδης
Να εδώ και μερικές αναμνηστικές φωτογραφίες από τις δικές μου βόλτες

Υ.Γ. και θυμηθείτε ότι τις ταχύτητες καλό είναι να τις αλλάζουμε καθώς κινούμαστε και περιστρέφουμε τα πετάλια και όχι όταν είναι σταματημένο το ποδήλατο, γιατί έτσι λειτουργεί καλύτερα ο μηχανισμός που μετακινεί την αλυσίδα στους δίσκους.

Μια σκέψη στο “Πως χρησιμοποιούμε τις ταχύτητες του ποδηλάτου”

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *